Sinds ze op de Vrije Academie voor de Kunsten in Delft mijn talent tot het ordenen van kinderen in combinatie met presenteren hebben ontdekt, beginnen 'de feestdagen' bij mij al begin december. Dan heb ik namelijk de eer om onze Goedheiligman te verwelkomen namens de kunstinstelling en alle dansjes en optredens aan te kondigen.
De eerste jaren moesten we het wiel nog uitvinden. Er gingen ernstige vergaderingen aan vooraf en vele mails heen en weer. Ik zocht koortsachtig naar alle liedjesteksten en keek al weken nerveus uit naar de datum in mijn agenda.
"Het is wel een erg lange dunne Klaas”, fluisterde een collega het tweede jaar bedenkelijk. En inder-daad: als hij hem niet gewoon in zijn rechterhand had gehad, had ik gezworen dat Sinterklaas zijn eigen staf had ingeslikt. Zijn mijter niet mee gerekend. ”Deze was goedkoper", fluisterde mijn lei-dinggevende verontschuldigend. Maar de magere Sint deed het goed en speelde leuk in op de kin-deren en op mijn collega's. We misten hem zelfs een beetje toen er dit jaar een verscheen die zo wiebelig was dat hij de staf nodig had om overeind te blijven. “Deze is echt oud”, merkte mijn collega op. "Hoe krijgen we hem in godsnaam het podium op?”, dacht ik in paniek.
De week erna is het Lichtjesavond. Ook daar keek ik de eerste jaren tegenop en niet geheel onte-recht. Met mijn muziekinstallatie sjouwend naar de school voor een generale met mijn drie koren om vervolgens met zijn allen door de drukke stad te trekken met mijn techniek om op te treden op twee locaties. Ik kan me nog herinneren dat mijn Lief ooit vlak voor ik de deur uit ging riep: “Je moet wel goed eten. Die vis van zaterdag zal nog wel goed zijn.” Dat bleek een miscalculatie toen een leerling aan het eind van de avond aan mijn jas snufte en opmerkte: “Oh, was jij dat? Ik vroeg me al de hele avond af waar die rotte vislucht toch vandaan kwam.”
In de jaren als zangeres van de tribute-band Pink Project werd Lichtjesavond steevast opgevolgd door onze optredens in het Omniversum. Dat was afmattend omdat het soms wel om 6 dagen achter elkaar ging maar altijd bijzonder en sfeervol. We sloten de concerten traditioneel af met een geza-menlijke maaltijd genaamd: het ‘laatste-avond-maal’ waarbij de schuinste grappen over tafel vlogen. Ik ben het nooit meer kwijt geraakt en moet nog regelmatig op mijn tong bijten als ik weer een dub-belzinnige kwinkslag voel opkomen in een daarvoor niet gepaste situatie.
De meeste jaren zong ik ook op de kerstdagen zelf. Meestal waren dat optredens in grote hotels en restaurants. Je moest werken maar het was wel echt kerst met bomen en een kerstman en ik mocht me uitdossen in een mooie jurk. Overigens bleek ik die ooit thuis vergeten te zijn en ben toen als een speer terug naar Delft gereden. Op de heenweg maakte ik me op, op de terugweg trok ik hem aan. Best knap achter het stuur maar behalve de wat slordige lippenstift denk ik niet dat iemand in het publiek het gemerkt heeft.
Zulke sessies kunnen zowel ontroerend zijn met kwetsbare ouderen die genieten van de muziek als uitermate pijnlijk want wat moet er veel qua slechte familieverhoudingen verdoezeld worden. En wat moeten de kinderen zich lang goed houden. Een klein meisje viel ooit, terwijl ik stond te zingen, aan mijn voeten in een diepe slaap. Ik vatte dat op als een groot compliment.
Tegenwoordig ‘laat’ ik ook optreden want ieder jaar rond oktober vraagt Gregor Bak me of ik nog een jong talentje heb dat wil zingen tijdens de kerst samenzang in de Maria van Jesse kerk. Dit jaar heb ik Joep uitgekozen omdat hij een enorm talent heeft er schattig uit te zien.
"Je moet hem niet te veel voederen hoor,” heb ik zijn moeder op het hart gedrukt, "want we kunnen het niet hebben dat hij een groeispurt krijgt tussen nu en december.”
Een week later krijg ik een mailtje van Gregor. "Is het een idee dat Joep dit jaar ook een kerstduet zingt met zijn juf?", schrijft hij hartelijk. Ik schiet in de lach bij het idee hoe Joep zal kijken als hij hoort dat ik daarmee akkoord ga. "Hij vond het afgesproken liedje al 'erg kort' dus ik gun hem zijn alleen-recht op het podium", mail ik terug.
"Geen duet,” zeg ik tegen een zichtbaar opgeluchte Joep, “maar welk kerstlied wil je in je eentje zin-gen?”
"Ik vond 'Have Yourself a Merry Little Christmas' wel leuk", antwoordt Joep, "van Sam Smith.”
"Geweldig", denk ik bij mezelf, "die doen we ook met mijn jazzkoor!" Ik ben iets minder opgetogen als ik de desbetreffende versie hoor waarin Sam zich met name door het eerste couplet heen kreunt. Ik klik een andere versie aan waarmee een Jazzy intro klinkt. "Ik denk dat je beter hiermee kunt oefe-nen", zeg ik tegen hem. Joep kijkt gepijnigd. "Het is niet echt je smaak he?" "Nee", zucht Joep, "ik heb nu al pijn aan mijn oren.”
“Het ging nog niet helemaal goed”, mailt Gregor me afgelopen zondag na de repetitie, “hij heeft naar de vreselijke versie van Sam Smith geluisterd. Ik hoop dat je hem nog even kunt bijspijkeren maar anders vraag ik toch zijn juf om het te doen.” Kortom, als ik hard genoeg spijker hoef ik met kerst niet te werken dit jaar.
Copyright Iris van der Made.
Iris van der Made studeerde Jazz-zang op het Koninklijk conservatorium in Den Haag maar voelt zich thuis in de gehele lichte muziek. Als zangdocente werkt zij met volwassenen, kinderen en met groepen en is zij verbonden aan de Vrije Academie voor de Kunsten in Delft en aan de Dordtse muziekschool. Ook dirigeert en arrangeert Iris het jazz-koor All that Jazz. Ze speelde met de formatie Pink Project in de Nederlandse theaters. Momenteel werkt ze aan een theatraal liedjes programma omtrent de Joodse componisten.
Website: Iris van der Made
Youtube: Winter van Tori Amos
Youtube: Pink Project
