ONDERZOEK
Artikelen/Publicaties/Lezingen:
- what playing a musical instrument does to your brain > bron
- muzikale brein functioneert beter > bron
- lezing invloed van actieve muziekbeoefening op het brein van prof.dr. Erik Scherder > bron
- a-muzikaal zijn is grootste uitzondering > bron
- actieve muziekbeoefening invloed heeft op het brein > bron
- samen zingen synchroniseert hartslag > bron
- muziek helpt bij ontwikkeling baby > bron
- zingen gezond is > bron
- zingen en musiceren de ontwikkeling van sleutelvaardigheden als luisteren en lezen ondersteunt en de emotionele intelligentie stimuleert > bron
- muziek een positieve invloed heeft op het brein > bron
- je door muziek luisteren een beter geheugen krijgt > bron
- het van belang is om met kinderen te zingen > bron
- muziek maken het brein scherp houdt > bron
- Zangles nieuwe therapie voor longpatiënten > bron
[ Op onze Facebookpagina VocalistenNL plaatsen we regelmatig de nieuwste publicaties op dit gebied ]
Zing de dokter de deur uit
Lange tijd is zingen beschouwd als heilzaam voor de geest, maar volgens de laatste stand der wetenschap heeft zingen ook een meetbaar gunstige invloed het lichaam.
Goed nieuws voor de fervente zangers onder ons. Of het nu gaat om galmen in de auto of badkamer, of om zingen in een koor of karaokebar: steeds meer onderzoeken geven aan dat zingen heel gezond is. In veel culturen wordt zingen, vooral samenzang, al sinds mensenheugenis beschouwd als een krachtig medicijn. Maar pas sinds kort wordt daadwerkelijk onderzoek gedaan naar de mogelijke gezondheidsvoordelen van deze populaire kunstvorm. En de uitkomst is dat zingen vele gunstige invloeden heeft, zowel lichamelijk als geestelijk. Voor een aantal chronische aandoeningen zou het zelfs nuttig zijn als ‘therapie’. Goed voor elk Verschillende onderzoeken duiden erop dat zowel jong als oud baat kan hebben bij zingen; vooral wanneer dat in een groep gebeurt. In een enquête onder de leden van een universiteitskoor gaf 87 procent van de deelnemers aan dat hun betrokkenheid bij het koor hen in sociaal opzicht had geholpen. Ook had 75 procent een gunstige invloed in emotioneel opzicht ondervonden en 49 procent in spiritueel opzicht. Bovendien vond 58 procent van de respondenten dat ze ook nog lichamelijk op enigerlei wijze baat hadden gehad bij het zingen. Als lichamelijke verbetering werden onder andere genoemd een betere longfunctie en ademhaling, minder stress en een positiever gemoed1. Ook voor ouderen blijkt zingen in een groep vele lichamelijke en psychologische voordelen op te leveren. In een onderzoek kregen 31 bewoners van een verzorgingstehuis vier wekelijkse zangsessies van een uur, terwijl dertig andere bewoners deze interventie niet kregen. De onderzoekers rapporteerden dat de zanggroep in de loop van de cursus duidelijk verbeterde metingen had van angst- en depressieverschijnselen ten opzichte van de controlegroep2. In een ander klinisch onderzoek, ditmaal van een jaar, werden 166 gezonde mensen van 65 jaar en ouder beoordeeld terwijl ze ofwel wekelijks in een koor zongen ofwel een voor hen gebruikelijke hobby ondernamen (ter vergelijking). Op basis van vragenlijsten en zelfrapportage werd een aantal positieve effecten gemeten van het zingen in een koor. Dat was onder meer een hogere score voor lichamelijke gezondheid, minder doktersbezoeken, minder vallen, minder medicatiegebruik en een betere geestelijke gezondheid3.
Lichamelijke effecten
Het is een begrijpelijke veronderstelling dat de voordelen van zingen in een koor meer te maken hebben met de sociale aspecten dan met het zingen op zich (ook Medisch Dossier heeft al eerder bericht over het belang van sociale verbondenheid voor de gezondheid: zie het aprilnummer van dit jaar). Maar uit de onderzoeken valt op te maken dat het muzikale stemgebruik op zichzelf van directe invloed is op het lichaam. Bij zingen moet je relatief diep en snel inademen, waarna je verlengd en gereguleerd uitademt. Daarmee versterk je de ademspieren. Bij intensieve beoefening kan zingen zelfs tot langdurige veranderingen in het hart-vaatstelsel leiden. Dat blijkt uit een onderzoek waarin professionele en amateurzangers werden vergeleken. Gemeten werd de variabiliteit van de hartfrequentie voor en na de zanglessen (hoe meer het hart zijn frequentie kan variëren, des te beter ‘getraind’ is het). Tussen de twee meetmomenten (voor en na de les) bleek het variatievermogen van de hartfrequentie significant toegenomen bij de professionals, maar niet bij de amateurs. Daaruit valt op te maken dat professionele zangers een gezonder hart- en vaatstelsel hebben4. Ook de hersenen worden gebruikt bij het zingen. Bij mensen die reeds lang zingen, blijken er structurele veranderingen te zijn in het hersendeel dat de auditieve met de motorische regionen verbindt4.
Zingen als therapie
Vanwege de fysieke effecten is zingen inmiddels getest als therapie voor een aantal veelvoorkomende gezondheidsproblemen. Patiënten met de ziekte van Parkinson kunnen bijvoorbeeld baat hebben bij zingen, zo blijkt uit onderzoek. In meer dan 80 procent van de gevallen ontstaan bij deze ziekte namelijk op enig moment stem- en spraakproblemen. Deze kunnen de kwaliteit van leven ernstig aantasten, en zingen wordt daarom wel gesuggereerd ter verbetering van de verstaanbaarheid en vaardigheid van de mondelinge communicatie. In een klein onderzoek met vier patiënten met de ziekte van Parkinson heeft dr. Eri Haneishi van de universiteit van Kansas de effecten gemeten van een muziektherapeutisch programma bestaande uit vocale warming-ups en zangoefeningen. Na twaalf tot veertien sessies vertoonden de patiënten een significant verbeterde verstaanbaarheid en stemkracht5. In een recenter onderzoek namen twintig Parkinson-patiënten deel aan een programma voor stemrevalidatie, met spraaktherapie en koorzang. Nadat ze in totaal twintig uur spraaktherapie hadden gehad en 26 uur zang, vertoonden de patiënten een significante verbetering in de klank van hun klinkers en in het hardop lezen6. Ook patiënten die een beroerte hebben gehad, kunnen volgens onderzoek baat hebben bij zingen. Een techniek genaamd Melodische Intonatie Therapie (MIT) houdt in dat patiënten woorden en zinsdelen zingen. Deze blijkt te helpen bij afasie, een frequente complicatie na een beroerte, waarbij de patiënt geen taal meer kan produceren en/of begrijpen. Aan Harvard is een onderzoek gedaan met twee patiënten met diezelfde handicap na een beroerte. Vergeleken werd het effect van MIT op het benoemen van plaatjes en op metingen van begrijpelijke spraak ten opzichte van een controle-interventie (spraakoefeningen met herhaling). Na veertig dagelijkse sessies bleken beide technieken verbetering te geven op alle vlakken, al was de verbetering veel groter bij de MIT dan in de controlegroep7. Op dit moment wordt een grootschalig gerandomiseerd gecontroleerd klinisch onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van MIT bij afasie4. Verder kunnen ademhalingsproblemen verbeterd worden door zingen. In een gerandomiseerd gecontroleerd klinisch onderzoek met 43 patiënten met chronische obstructieve longziekte (COPD) bleken wekelijkse zanglessen de longfunctie te verbeteren, evenals de kwaliteit van leven8. Bij een soortgelijk onderzoek naar de waarde van zanglessen voor COPD-patiënten bleek dat tweewekelijkse sessies een significante verbetering opleverden van angstverschijnselen en van verschillende lichamelijke metingen ten opzichte van een controlegroep9. In een casusbeschrijving werd een 76-jarige vrouw met preoperatieve hypertensie (verhoogde bloeddruk voorafgaand aan een operatie) besproken. Sterke farmacologische middelen hielpen niet tegen haar hypertensie. Haar bloeddruk daalde wel drastisch na het zingen van een aantal religieuze liederen, zodat de operatie kon plaatsvinden10. Of zingen op de lange termijn invloed heeft op de bloeddruk moet echter nog blijken.
Ook mensen met chronische pijn kunnen volgens een onderzoek voordeel ondervinden van zingen. Patiënten van een pijnkliniek die chronisch pijn hadden, werden verdeeld in twee groepen, waarvan de ene negen sessies van een halfuur zingen in klein groepsverband kreeg, en de andere ter vergelijking negen even lange sessies van sporten onder het luisteren naar muziek. Beide groepen vertoonden aanzienlijke verbetering in stemming, coping en de mate van ervaren pijn11. Maar hoewel het zingen in dit onderzoek geen significant beter effect had dan het sporten en luisteren, zijn muziektherapie en sport beide bewezen effectieve interventies bij de behandeling van pijn12,13. Daarom was een controlegroep met een wat passievere interventie beter geweest. Een andere aandoening die verholpen kan worden met zingen is snurken. In een vergelijkend onderzoek tussen semiprofessionele koorzangers en niet-zangers bleken de zangers significant lager te scoren op snurken. ‘Zangbeoefening zou een rol kunnen spelen bij de behandeling van snurken,’ zeiden de onderzoekers14.
Door Joanna Evans
Zing de dokter de deur uit, Medisch Dossier, oktober2011
Hoewel het wachten nog is op kwalitatief beter onderzoek in dit vakgebied – met name onderzoek met grote onderzoeksgroepen en een gerandomiseerde gecontroleerde opzet – zijn de bevindingen tot nu toe veelbelovend. Het lijkt erop dat zingen meer oplevert dan alleen een goed gevoel. Aanvullend onderzoek is gaande, dus wie weet wordt ons in de toekomst nog een dagelijks ‘powerlied’ aangeraden in plaats van een power nap of een appel per dag om de dokter weg te houden.
Noten: 1J R Soc Promot Health, 2001; 121: 248-256 2BMC Public Health, 2011; 11: 142 3Gerontologist, 2006; 46: 726-734 4Music Percept, 2010; 27: 287-295 5Music Ther, 2001; 38: 273-290 6Eur J Phys Rehabil Med, 2009; 45: 13-19 7Music Percept, 2008; 25: 315-323 8Int J Chron Obstruct Pulmon Dis, 2009; 4: 1-8 9BMC Pulm Med, 2010; 10: 41 10Arthritis Care Res [Hoboken], 2011; 63: 630-632 11VJ Music Ther, 2004; 41: 241-258 12Ky Nurse, 2007; 55: 10 13Eur J Phys Rehabil Med, 23 mei 2011; onlinevoorpublicatie 14Sleep Breath, 2008; 12: 265-268
Bron: Medisch Dossier http://www.medischdossier.org/word-abonnee/
