“Geef je ook volwassenen les?”, vragen mensen me vaak. Het feit dat men onterecht denkt dat ik met name kinderen doceer komt ongetwijfeld door mijn verhaaltjes en filmpjes op Facebook. Maar zingende kinderen zorgen nou eenmaal voor aandoenlijker beeld en bovendien komen ze vaak bijzonder grappig en authentiek uit de hoek.
Zoals kleine Joep die met zijn blonde krullen nauwelijks boven de tafel uitkomt en met een ernstig gezicht opmerkt: "Vroeger had je geen computers, toen had je typemachines”. Om na een stilte waarin hij me aandachtig bekijkt te vragen: "Bestond jij toen al?”.
Of Tirza, wiens moeder ik adviseer om een logopedist te bezoeken aangezien ze vaak last heeft van haar stem bij het spreken. Het meisje kijkt met grote meelevende ogen op naar haar moeder en zegt: ‘Maar mama, je kunt dat toch ook gewoon aan Onze Lieve Heer vragen?’.
En Aline, een talentvolle 7-jarige met wie ik 'zingen met emoties’ behandel. Na 'blij' en 'boos', belanden we bij het gevoel: 'bedroefd'. "Waar zou jij verdrietig van worden?", vraag ik haar begripvol. Ze kijkt me glazig aan. "Eh, misschien als poes Pimmie dood zou gaan?", probeer ik haar te helpen. Aline schudt haar hoofd. "Nee hoor", zegt ze praktisch, "want ik wil liever een uil”.
Een bijzonder verrassende leerling was Gijs die als zevenjarig wurmpje met zijn moeder binnen kwam en prachtige heeele zachte stukjes opera zong. Nauwelijks hoorbaar maar geniaal en muzikaal. Toen ik ooit zijn bereik uittestte zong hij hoger dan de piano kon spelen. “Jeetje!”, riep ik verbaasd. “Wedden dat als we naar buiten kijken, we de vogeltjes zien liggen die van schrik dood uit de boom gevallen zijn”. Daar heeft hij nog weken om moeten lachen.
Hij kopieerde alles perfect, had soul, ritme-gevoel, wilde het liefst overal bij dansen en was levendig op het vermoeiende af. De grootste uitdaging was om hem een heel liedje achter elkaar te laten zingen. Ik heb hem er ooit op moeten aanspreken en hij barstte in tranen uit. Maar toen ook zijn concentratievermogen was toegenomen werd hij prompt aangenomen op het conservatorium.
Een jaar geleden hoorde ik een volle mannenstem mijn naam roepen. Ik keek omhoog en zag een gezicht dat in de verte nog aan kleine Gijs deed denken. Ik werd een beetje verlegen van de vriendelijke knappe lange jongen die rustig vertelde hoe het hem verging op de opleiding. Ongetwijfeld zingt hij nog steeds ‘van de piano af’ maar dan aan de linker kant.
Zo bijzonder als Gijs zijn er niet veel. Toch zijn er verrassend veel leerlingen verrassend. Soms juist als je het helemaal niet verwacht. Wellicht komt dat omdat mensen bij mij meestal blanco binnen komen. Ik weet niet of iemand autisme, ADHD, depressies, een moeilijke jeugd, een hechtingsstoornis, psychoses of bipolariteit heeft. Als een kind de tent afbreekt en sprongen maakt waarbij hij bijna het plafond raakt of als een puber echt alleen pas stil kan staan als hij een joint heeft gerookt, begin ik aan een Ritalinnetje te denken. Maar uiteindelijk probeer ik vooral te reageren op wat ik zie en te zoeken naar wat werkt. Soms vind je het antwoord gelijk en soms moet je wat langer zoeken.
Zoals bij de kleine Anne. Te jong, gedragsproblemen waarbij ze krijsend tegen het bord op liep en die verder over mijn grenzen ging dan ik eigenlijk toelaatbaar vond. Haar moeder wilde doorzetten en ik gaf haar het voordeel van de twijfel. Toen Anne minder suiker at ging het beter en later toen moeder weken verdween en overspannen terug kwam was ik blij dat ik het gevoelige creatieve meisje op les had gehouden. Ze begint te groeien en een mooie meid te worden. Ik hoop dat ze goeie keuzes zal maken in het leven en me wellicht verrast door zich te ontpoppen in een kunstenaar of een Björk-achtige zangeres.
Anouk vond ik aandoenlijk. Wiebelig, vastgeplakt aan haar telefoon en alleen geïnteresseerd in social-media. De enige noten die ze zong waren tijdens de vlog die ze in opdracht van mij maakte over de les en muziekschool. Een wanhopige poging om haar toch een keer haar stembanden te laten gebruiken. “Daar betalen je ouders voor”, riep ik geregeld. “Nee hoor”, zei Anouk dan beslist: “mijn moeder wil dat je lief voor me bent”.
Ze nodigde me met haar ouders uit om naar de eindmusical van de basisschool te komen kijken. Dat vond ik een enorme eer.
In totaal heeft ze twee jaar niets gedaan tot ze in de puberteit kwam en wilde hockeyen met vriendinnen. “Ik kom nog een keer terug’, zei ze de laatste les. “Nee joh”, zei ik, “je bent jong”. “Ga lekker plezier maken en over 30 jaar denk je nog eens terug aan de zangjuf die toch wel lief was”. Ze keek niet om toen ze weg liep maar heeft de 30 jaar toch niet gehaald. Twee maanden later kreeg ik een WhatsApp ’s avonds laat met de tekst: “Iris, ik mis je echt onwijs erg!”.
Soms raken leerlingen je echt en moet je even slikken: ”Ik heb nog iets voor je omdat het de laatste les is voor de vakantie", zegt Floris die ongetwijfeld in de buitenwereld een of ander stempeltje zou krijgen. Hij overhandigt me een blauw trommeltje. "Het is een zelfgemaakte bloemenvaas gemaakt met een ballon", legt hij uit. Ik draai het om en verhip, in het blaasgedeelte kun je inderdaad bloemen steken zie ik. "Wauw, wat een geweldig en uniek cadeau!", roep ik uit. "Dank je wel!".
Het blijft even stil. Floris' gezicht betrekt een beetje als hij zegt: "Omdat ik zo van de lessen genoten heb, maar ook omdat ik toch een beetje een rare leerling ben". "Hee", zeg ik tegen hem, "dat heet niet 'raar', dat noemen we 'origineel'. "Je bent mijn origineelste leerling!”. “Floris is verrassend”. Maar mijn hart breekt in stilte omdat ik me bewust ben van het feit dat niet iedereen in de buitenwereld daar wellicht ook zo over denkt….
Copyright Iris van der Made.
Iris van der Made studeerde Jazz-zang op het Koninklijk conservatorium in Den Haag maar voelt zich thuis in de gehele lichte muziek. Als zangdocente werkt zij met volwassenen, kinderen en met groepen en is zij verbonden aan de Vrije Academie voor de Kunsten in Delft en aan de Dordtse muziekschool. Ook dirigeert en arrangeert Iris het jazz-koor All that Jazz. Ze speelde met de formatie Pink Project in de Nederlandse theaters. Momenteel werkt ze aan een theatraal liedjes programma omtrent de Joodse componisten.
Website: Iris van der Made
Youtube: Winter van Tori Amos
Youtube: Pink Project
