De methode “Lax Vox”

Eenvoudig uit te voeren, een waardevolle techniek!

Door: Debby Mureau, Ad-voice
logopedie - stemtraining - stemwerk

Vocalisten.nl vroeg mij of ik de methode Lax Vox wilde beschrijven en toelichten. Sinds een klein jaar gebruik ik ook deze methode regelmatig in mijn praktijk voor stemtherapie, zowel bij sprekers als bij zangers. En ja, ik wil er graag wat over schrijven, want ik ben enthousiast over de eenvoud en doeltreffendheid er van!

Digitale speurtocht

Een speurtocht op het web leert mij dat Marketta Sihvo, Ph.D. aan de universiteit van Tampere in Finland deze techniek heeft ontwikkeld en vervolgens op het web heeft gepubliceerd op 11 oktober 2011. Het originele, Engelstalige, artikel staat als PDF-file op www.laxvox.com. Dit artikel leert ons dat wanneer Lax Vox wordt toegepast, er vele technieken tegelijkertijd samenkomen die ook in andere therapieën geoefend worden. Niets nieuws dus, maar vanwege de eenvoud een effectieve ‘holistische’ manier om stemplooien zonder compressie/constriction en op een zo eutoon mogelijke manier te laten sluiten. Op de tekeningen is te zien dat de supralaryngeale druk groter is dan normaal als gevolg van het foneren door het buisje in water. Hierdoor ontstaat tegendruk aan de bovenzijde van de stemplooien. Een andere sensorische waarneming dan we gewend zijn. Hierdoor wordt meteen ook (een milde) ademsteun uitgelokt; zodra je door het buisje gaat foneren voel je de spieren die ademsteun bewerkstelligen in actie komen. Dit resulteert in een vanzelfsprekende balans tussen de druk boven en onder de stemplooien. Stemgeven lukt gemakkelijk, zonder forceren.

Hoe?

Nodig

  • een siliconenbuis/tube (35 cm lang, tussen de 9 en 12 mm doorsnee). Uiteraard mag dit van chirurgisch materiaal zijn. Maar ook is dit materiaal te ontdekken in tuincentra, bij het vijvermateriaal, dat exact die doorsnede heeft en goed bruikbaar is. De lange siliconenbuizen zijn op maat te knippen, goed schoon te maken en niet duur. Andere collega’s melden dat ze het materiaal online aanschaffen via de firma Brevo.
  • een hoog glas of een kleine fles water. Hoogte van het water is bij aanvang maximaal 2 cm. Dit is belangrijk; hoe hoger het water, hoe meer tegendruk, hoe meer ademsteun nodig is. Hoogte kan tot 4 à 7 cm toenemen.

Voorwaarden: neem een goede, eutone, houding aan, zoals ook bij adem-stem-zangoefeningen gebruikelijk is
Voorbereiding:

  • plaats het buisje in de mond tussen of voor de tanden, en boven de tong, die ontspannen in de mond ligt.
  • Houd de fles dichtbij het lichaam zodat schouders ontspannen blijven
  • Omsluit de buis goed met de lippen
  • Plaats het buisje in het water (1 a 2 cm in het begin)
  • Adem door de neus in zoals men gaapt met de mond gesloten
  • Bereid je voor op fonatie d.m.v. creeren van ademsteun

Oefeningen

  • Foneer door het buisje op ‘oe’ of ‘oo’ en laat het water gelijkmatig bubbelen
  • Herhaal dit met korte en lange tonen, aangeblazen fonatie mág
  • Word je bewust van het proces in het lichaam op alle vlakken; lichaam, adem, stem tijdens het ‘bubbelen’.

Verder ontwikkelen

  • Breng melodie in de toon d.m.v. glijtonen omhoog en omlaag
  • ‘zing’ een lied m.b.v. Lax Vox
  • Test het effect van meer of minder water op de fysieke ervaringen
  • Oefen met het buisje uit het water en voel het verschil.
  • Experimenteer zonder het buisje met open en gesloten lippen
  • Transfer naar doelstelling: zang-of spreekstem, door toepassing in korte zinnen/frases.

In het artikel wordt geadviseerd door de neus in te ademen. Daar wil ik graag bij aantekenen dat ik mijn cliënten (met open stemplooien, ontspannen kaak en loslaten abdominale musculatuur) laat inademen door de mond zoals tijdens spreken en zingen van nature gebeurt. Ook werkt fonatie op fricatieven (/v/ of /z/ gevolgd door een klinker) goed. Dit laatste zien we ook terug in andere therapiën waar het gaat om stemherstel.

Troubleshooting

In het artikel worden allerlei mogelijkheden genoemd die problemen kunnen vormen en hoe dit kan worden opgelost. Bijvoorbeeld: te veel luchtverlies door de neus is merkbaar omdat er geen bubbels in het water verschijnen. Of bij een teveel aan spanning in de wangen en kaken vibreren de wangen niet mee. Ervaringen van collega’s:

  • Vooral na ‘belting’ en veel ‘twang’ of lang luid spreken brengt Lax Vox wat het letterlijk betekent; relaxatie van de stem. Retractie van de supralaryngeale sfincter is naar mijn indruk goed hoorbaar en voelbaar.
  • mijn ervaringen zijn heel positief; er wordt trouw geoefend. Bijna iedereen ervaart een verbetering van stemgeluid en keelontspanning.
  • Stemmen worden ‘warmer’ en meer ontspannen bij gebruik van Lax Vox
  • Lax Vox kan ook als warming-up of cooling-down dienen vóór en/of ná performance.
  • Collega Marjan Oosterbaan schrijft dat zij een student technische natuurkunde onderzoek laat doen naar de mogelijkheden en verklaringen van deze methode; het laatste is dus nog niet gezegd hierover.

Tot slot wil ik hier graag de methodiek met de glazen buis naast zetten: de ‘Resonance Tube Method’
Op het CPLOL-congres dit jaar in Den Haag (http://www.cplolcongress2012.eu/) werd deze methode uiteengezet. Daarbij werd met behulp van het Electroglottogram geconcludeerd dat de stembandtrilling-en sluiting aantoonbaar beïnvloed werd door orale en glottale drukverschillen die door het foneren door de buis veroorzaakt werd. Dikte van het glas behoort volgens deze methode te zijn: 1 mm, de diameter 9 mm. Opvallend is dat in deze methode het lengteverschil van de buis aangepast moet worden aan de stemsoorten sopraan/alt, tenor/bas (sopraan en tenor 26 cm, lager sopraan en tenor/bariton 26,5 cm, mezzo-sopraan en bariton 27 cm, mezzo-alt en bas/bariton 27,5 cm, alt en bas 28 cm). Ook wordt er gewerkt met verschillende ‘diepgangen’ van de buis, waarbij de buis ter relaxatie van de stem ondiep (2 cm) en bij onvoldoende stembandsluiting dieper (5-15 cm) in het water wordt gebracht tijdens fonatie. Ook worden bij deze methode ‘bijwerkingen’ genoemd; kleine klachten die mensen soms kunnen ervaren na aanvang. Daarbij wordt genoemd; neiging tot keelschrapen, het hebben van een tintelend gevoel achter in de keel of klachten over gevoel van ‘slijm’ in de keel of juist ‘droogte’. Deze klachten zouden meestal na 2 dagen oefenen verdwijnen. Daarbij is aandacht van de pedagoog voor eventuele fouten uiteraard essentieel.

Literatuur daarover

  • Laukkanen, A-M. About the so called'resonance tubes'used in Finnish voice training practice. Scand J Log
    Phon. 1992; 77,15L-6L.
  • Story B, Laukkanen A-M, TiUe, I. Acoustic impedance of
    an artificially lengthened and constricted vocal tract' J
    Voice. 2000; L4: 445-69.
  • Simberg, S., & Laine, A.2007' The resonance tube
    method in voice therapy: Description and practical
    implementations. Logoped Phoniatr Vocol. 2007: 32,
    165-70.
  • TiEe I. Voice training and therapy with a semi-occluded
    vocal tract: rationale and scientific underpinnings. J
    Speech Lang Hear Res. 2006;49,448-59.

Kortom; beide methodes hebben veel positief resultaat. Dat ervaren zowel cliënten als pedagogen.

Inmiddels is er veel te vinden over Lax Vox op internet.

Klik hier voor een filmpje over Lax Vox van Universal Voice Institute, Alberto ter Doest

Klik hier voor een filmpje over Lax Vox van Vocal Center, Robin van Beek

Similar Articles

17 thoughts on “De methode “Lax Vox”

  1. Nog aanvulling op mijn artikel:
    In de viswinkel vond ik ze voor 0,70 ct per meter. Diameter 9-11 mm dus zoals aanbevolen! Oefenboekjes zijn bij Ad-voice verkrijgbaar per mail.

  2. Hallo,

    Ik heb een vraagje over het originele artikel over de laxvox. Bovenaan in de test zegt u dat het originele artikel op http://www.laxvox.com te vinden is, maar deze artikels zijn in het turks en de site zelf ook. Zou u mij het artikel willen sturen? Ik heb dit nodig voor school dus dat zou heel fijn zijn.

    Alvast bedankt

    Met vriendelijke groet,
    Maud Penders

  3. Hallo,

    Ik heb een vraagje over het originele artikel over de laxvox. Bovenaan in de test zegt u dat het originele artikel op http://www.laxvox.com te vinden is, maar deze artikels zijn in het turks en de site zelf ook. Zou u mij het artikel willen sturen? Ik heb dit nodig voor school dus dat zou heel fijn zijn.

    Alvast bedankt

    Met vriendelijke groet,
    Maud Penders

  4. Tip:
    de slangetjes zijn ook per meter online te bestellen: kost 85 cent per meter!
    Dan heb je niet het Brevo materiaal, maar nu na drie jaar intensief gebruik merk ik dat ook de Brevo slangen regelmatig verwisseld moeten worden. Kortom: deze blijkt uiteindelijk het goedkoopst in gebruik, ook als je leerlingen hebt die je graag als service een slangetje wilt meegeven.

    http://www.mingkoi.nl/slangen-en-appendages/Luchtslangen/pvc-luchtslang%20/Slang-transparant-9mm

  5. Tip:
    de slangetjes zijn ook per meter online te bestellen: kost 85 cent per meter!
    Dan heb je niet het Brevo materiaal, maar nu na drie jaar intensief gebruik merk ik dat ook de Brevo slangen regelmatig verwisseld moeten worden. Kortom: deze blijkt uiteindelijk het goedkoopst in gebruik, ook als je leerlingen hebt die je graag als service een slangetje wilt meegeven.

    http://www.mingkoi.nl/slangen-en-appendages/Luchtslangen/pvc-luchtslang%20/Slang-transparant-9mm

  6. Reactie op de diverse opmerkingen hier inzake het Lax-Vox slangetje.
    Brevo heeft na de eerste contacten met José Lieshout, redactrice van het NVZ-bulletin en schrijfster van het artikel over de LaxVox methode, er aan bijgedragen dat de door José geïntroduceerde meest geschikte slang voor de Lax Vox methode ruim en snel verkrijgbaar was.
    Het is zeer zeker de moeite waard de genoemde link te bezoeken en de huidige prijzen van Brevo eens te beoordelen. Dit om vermelde opmerkingen over de duurdere prijzen van Brevo tegen te spreken.
    Ook willen wij graag vermelden dat de hier geopperde goedkopere slang van € 0,85 per meter een stuggere PVC slang is, een materiaalsoort die niet aanbevolen wordt omdat deze PVC slangen niet altijd gifvrij zijn, vooral als zij uit onbekende bron komen. De Brevosil-ZI siliconen slang heeft een FDA-(food)-keur, is levensmiddelen geschikt en daarom ook met en gerust hart toe te passen voor de Lax Vox methode. Een aspect dat u niet uit het oog moet verliezen. Uiteraard zijn goedkopere PVC ( wel gifvrije ) slangen ook bij Brevo verkrijgbaar maar wij zullen deze niet adviseren voor de genoemde methode.
    De slangen bij Brevo worden geleverd op stukjes van 35 cm en op lengten van 5, 10, 20, 25 en 50 meter. Alle prijzen voor de Lax-Vox slang zijn excl. BTW maar incl. verzendkosten en zonder verdere administratiekosten of toeslagen. De stukjes van 35 cm koopt u per 5 stuks of in veelvouden daarvan.

    Brevo B.V.
    Ridderkerk
    T 0180-417344

    http://www.flexibeleslangen.nl/catalog/index.cfm?FuseAction=ShowSpecifications&Id=1098&Sid=126

  7. Reactie op de diverse opmerkingen hier inzake het Lax-Vox slangetje.
    Brevo heeft na de eerste contacten met José Lieshout, redactrice van het NVZ-bulletin en schrijfster van het artikel over de LaxVox methode, er aan bijgedragen dat de door José geïntroduceerde meest geschikte slang voor de Lax Vox methode ruim en snel verkrijgbaar was.
    Het is zeer zeker de moeite waard de genoemde link te bezoeken en de huidige prijzen van Brevo eens te beoordelen. Dit om vermelde opmerkingen over de duurdere prijzen van Brevo tegen te spreken.
    Ook willen wij graag vermelden dat de hier geopperde goedkopere slang van € 0,85 per meter een stuggere PVC slang is, een materiaalsoort die niet aanbevolen wordt omdat deze PVC slangen niet altijd gifvrij zijn, vooral als zij uit onbekende bron komen. De Brevosil-ZI siliconen slang heeft een FDA-(food)-keur, is levensmiddelen geschikt en daarom ook met en gerust hart toe te passen voor de Lax Vox methode. Een aspect dat u niet uit het oog moet verliezen. Uiteraard zijn goedkopere PVC ( wel gifvrije ) slangen ook bij Brevo verkrijgbaar maar wij zullen deze niet adviseren voor de genoemde methode.
    De slangen bij Brevo worden geleverd op stukjes van 35 cm en op lengten van 5, 10, 20, 25 en 50 meter. Alle prijzen voor de Lax-Vox slang zijn excl. BTW maar incl. verzendkosten en zonder verdere administratiekosten of toeslagen. De stukjes van 35 cm koopt u per 5 stuks of in veelvouden daarvan.

    Brevo B.V.
    Ridderkerk
    T 0180-417344

    http://www.flexibeleslangen.nl/catalog/index.cfm?FuseAction=ShowSpecifications&Id=1098&Sid=126

  8. Hallo, ik heb een laryngitis/bronchitis en sinds twee dagen bijna geen stem meer. Kan lax vox in dit geval ook helpen of is het alleen bij stemvermoeidheid ? Ik heb optredens op vrijdag en zaterdag en het is al dinsdag… een beetje paniek. Dank voor uw antwoord.

  9. Ik ben net begonnen met deze oefening, aangeraden door een logopedist, nadat ik al drie maanden last heb van heesheid en keelpijn. (Na largyngitis, 6 weken geleden, deze is inmiddels niet meer te zien op mijn stembanden, maar de klachten zijn gebleven).
    Nu heb ik de oefening 3x gedaan, waarna ik juist geen ontspanning voel, maar juist die keelpijn krijg en heser word. En heel specifiek ook: een plek aan de rechterkant van mijn strottenhoofd gaat er zeer van doen, uitstralend naar mijn oor. Ben ik nu de enige op wie deze oefening geen positief effect heeft? 🙁 Of moet ik doorzetten? Ik ben net begonnen natuurlijk. Maar mijn motivatie is wel een beetje weg..

  10. Inzichtelijke post! Ik wist niet dat spraakoefeningen middels zang of omgekeerd zang omwille van spraakverbetering zo nauw met elkaar verbonden was binnen de logopedie.

Leave a Reply

Top